จากนโยบาย “จับจริง 5 จอม” ของทางตำรวจจราจร ซึ่งล่าสุดมีการเพิ่มนโยบายใหม่ ซึ่งเป็นที่ถกเถียงกันใน โซเชียลมีเดีย หรือบนสังคมออนไลน์ เรื่องของนโยบายการกวดขันวินัยทางการจราจร ที่มีชื่อว่า “จับจริง จอมแชท” ที่ออกมาเน้นเอาผิดกับผู้ที่ชอบแชท หรือการสนทนา ออนไลน์ผ่านโทรศัพท์มือถือสมาร์ทโฟน ในระหว่างการขับขี่รถยนต์ ซึ่งอาจจะทำให้ผู้ขับขี่ละทิ้งสมาธิในการขับขี่รถยนต์ไปชั่วขณะ หยุดรถกีดขวางการจราจร รวมถึงอาจก่อนให้เกิดอุบัติเหตุได้ ซึ่งผู้ใช้รถใช้ถนนหลายคนก็ออกมาเห็นด้วยกับการจัดการของตำรวจ ในแง่ของการป้องกันอุบัติเหตุ แต่บางคนก็ออกมาคัดค้าน เพราะมองว่าโดนริดรอนสิทธิ รวมถึงในแง่ของความชัดเจนในการจับกุม จะใช้วิธีการอย่างไร และครอบคลุมการใช้งานสมาร์ทโฟนในรูปแบบใดบ้างซึ่งก่อนที่เราจะคุยกันเรื่องนี้ เราไปดูต้นตอของกฎหมายฉบับกันก่อนว่าเป็นมาอย่างไร และครอบคลุม การใช้งานต่างๆ มากน้อยแค่ไหน
กฎหมายว่าด้วยเรื่องการใช้โทรศัพท์ขณะขับขี่รถยนต์
เริ่มต้นด้วยข้อกฎหมาย ว่าด้วยการใช้โทรศัพท์ขณะขับขี่รถยนต์ จริงๆ กฎหมายนี้มีมานานแล้ว ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2551 แต่ไม่ได้มีการบังคับใช้งานที่จริงจัง ด้วยปัญหาหลายๆ ประการรวมถึงความชัดเจนในการจับกุม จึงทำให้กฎหมายข้อนี้ ถูกละเลยกันไป จนกลายเป็นเรื่องปกติ ของคนในสังคมเมืองกันไปแล้ว มาดูกันว่ากฎหมายข้อนี้ว่าอย่างไรกันบ้าง
กฎหมายว่าด้วยเรื่องการใช้โทรศัพท์ขณะขับขี่รถยนต์ เป็นข้อห้าม ข้อหนึ่ง ที่อยู่ใน พระราชบัญญัติจราจรทางบก ฉบับที่ 8 ปีพ.ศ. 2551 ซึ่งข้อกฎหมายนี้จะว่าด้วยเรื่องของ การใช้ทางเดินรถ หมวดการขับรถ ในมาตราที่ 43 ซึ่งจะเกี่ยวข้องกับเรื่องข้อห้าม ที่ไม่ควรปฏิบัติในขณะที่ขับขี่รถยนต์ เดิมมีอยู่ 8 อย่างด้วยกัน เช่น (๔) ห้ามมิให้ผู้ขับขี่ขับรถ โดยประมาทหรือน่าหวาดเสียว อันอาจเกิดอันตรายแก่บุคคลหรือทรัพย์สิน เป็นต้น ซึ่งใน พ.ร.บ. จราจรทางบกฉบับที่ 8 ปีพ.ศ. 2551 มีการแก้ไขเพิ่มเติมข้อห้าม ข้อที่ (9) “ห้ามมิให้ผู้ขับขี่ขับรถ ในขณะใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่ เว้นแต่การใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่โดยใช้อุปกรณ์เสริมสำหรับการสนทนาโดยผู้ขับขี่ไม่ต้องถือหรือจับโทรศัพท์เคลื่อนที่นั้น” เพิ่มเข้ามา พร้อมบทลงโทษ ผู้ที่ใช้ โทรศัพท์เคลื่อนที่ในขณะขับรถ ในมาตร 157 “ผู้ใดฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรา 35 มาตรา 43 (3) (4) (6) (7) หรือ (9) มาตรา 45 มาตรา 46 มาตรา 47 มาตรา 48 มาตรา 53 มาตรา 65 วรรคหนึ่งหรือมาตรา 125 ต้องระวางโทษปรับตั้งแต่สี่ร้อยบาทถึงหนึ่งพันบาท” โดยให้เหตุผลในการเพิ่มข้อบังคับของกฎหมายในครั้งนี้เป็นเพราะ “ในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่ปัจจุบัน ผู้ขับขี่ใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่ในขณะขับรถ เป็นสาเหตุหนึ่งที่ก่อให้เกิดอุบัติเหตุทางถนนและก่อให้เกิดอันตรายแก่ชีวิต ร่างกายและทรัพย์สินของบุคคล สมควรแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. ๒๕๒๒ เพื่อกำหนดห้ามผู้ขับขี่ใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่ในขณะขับรถ เว้นแต่ในกรณีการใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่โดยใช้อุปกรณ์เสริมสำหรับการสนทนา โดยผู้ขับขี่ไม่ต้องถือหรือจับโทรศัพท์เคลื่อนที่นั้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้”
แนวทางการจับกุมผู้กระทำความผิดจอมแชท
เพื่อไม่ให้เกิดการโต้แย้งระหว่างตำรวจ และผู้กระทำความผิด ทางตำรวจได้วางมาตรการ การจับกุมผู้กระทำความผิด ด้วยการให้เจ้าหน้าที่ตำรวจทำการบันทึกภาพเป็นหลักฐาน ด้วยกล้องถ่ายภาพแบบ เอสแอลอาร์(SLR) กล้องดิจิตอล หรือกล้องโทรศัพท์มือถือ ที่เห็นการกระทำความผิดได้อย่างชัดเจนเป็นหลักฐาน เขียนใบเปรียบเทียบปรับ ส่งให้ผู้กระทำความผิดที่บ้าน ให้มาเสียค่าปรับใน 7วัน นอกจากนี้ยังใช้ภาพถ่ายจากกล้องซีซีทีวี (CCTV) ของตำรวจที่มีอยู่แล้ว และที่กำลังจะติดตังเพิ่ม ตรวจจับการกระทำผิดรูปแบบต่างๆ ทั้งมาตรการ5จอม และมาตรการ 5 จริง และจับจริงจอมแชทนี้ด้วย ซึ่งอย่างน้อยผู้ขับขี่รถ ก็มั่นใจได้อย่างหนึ่งว่า ตำรวจมีหลักฐานชัดเจนแน่นอน ในการจับกุม ไม่มีอ้างลอยๆ แน่ หากใครโดนข้อหานี้แล้วไม่ชัวร์ สามารถขอเรียกดูรูปภาพจากกล้องของทางตำรวจได้
แล้วทีนี้จะใช้สมาร์โฟนขณะติดไฟแดง ใช้สมาร์ทโฟนเป็นแผนที่นำทาง หรือใช้เป็นกล้องบันทึกภาพได้หรือไม่
ถามว่าจากข้อกฎหมายที่กล่าวมาทั้งหมดในข้างต้นนั้น มีบทบัญญัติครอบคลุมการใช้งานโทรศัพท์มือถือ หรือสมาร์ทโฟนในรูปแบบใดบ้าง อันนี้ก็ไม่ค่อยจะชัวร์นัก แต่พยายามตีความจากข้อกฎหมาย ได้ข้อสรุปออกมาดังนี้
1.) เรื่องของการใช้งาน จากข้อกฎหมายไม่ได้ระบุไว้สิ่งใดที่อนุญาตให้ใช้ และสิ่งใดที่ไม่อนุญาตให้ใช้ ระบุแค่เพียงว่าไม่อนุญาต ให้ใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่ขณะขับรถ นั่นจึงหมายรวมถึง กิจกรรมทุกรูปแบบ ในการใช้งานโทรศัพท์มือถือ ไม่ว่าจะเป็นการรับสาย โทรเข้า-โทรออก ดูแผนที่ เล่นแอพ อ่านอีเมล์ รับ-ส่งข้อความ จะเป็นข้อความยาวๆ หรือแค่อีโมชั่นเล็กๆ ก็ล้วนแล้วแต่เป็นกิจกรรมที่ เข้าข่ายการใช้งานโทรศัพท์เคลื่อนที่ ทั้งสิ้น
2.) ประเด็นเรื่องของการขับขี่ มีการตีความหมายไว้หลายกรณี อันนี้ค่อนข้างหลากหลายแตกต่างกันออกไปแล้วแต่ใครจะมองในด้านไหน เพราะในกฎหมายไม่ได้ระบุถึงความหมายคำว่า “ขับขี่” เอาไว้ แต่เท่าที่สรุปจากหลายๆ แห่ง คำว่าขับขี่น่าจะ หมายถึง การที่ผู้ขับขี่อยู่ในตำแหน่ง หรือสถานะที่ควบคุม และบังคับตัวรถ ดั้งนั้นการจอดรถขณะติดไฟแดง หรือ หยุดในขณะที่รถติด จึงเข้าข่ายในกฎหมายข้อนี้ด้วย เพราะถือว่าเป็นการบังคับให้จอด หรือหยุดเป็นการชั่วคราว พร้อมที่จะบังคับให้รถเคลื่อนที่ต่อไป ต่างกับการจอดรถข้างทาง หรือดับเครื่อง ซึ่งถือเป็นการยุติ หรือหยุดการบังคับรถ จึงไม่เข้าข่ายกฎหมายในข้อนี้
- กฎหมายได้มีการยกเว้นการใช้งานโทรศัพท์มือถือ ที่มีการติดตั้งอุปกรณ์เสริมสำหรับการสนทนา เอาไว้ซึ่งปัจจุบัน มีอยู่หลายตัวที่เข้าข่ายข้อยกเว้นเช่น สมอลล์ทอล์คแบบบลูทูชไร้สาย แฮนด์ฟรีชนิดเป็นสายเสียบกับตัวเครื่อง มีไมโครโฟนเล็กๆ สำหรับการสนทนา รวมถึงการใช้อุปกรณ์ต่างๆ ที่ไม่จำเป็นต้องหยิบหรือจับตัวมือถือขณะใช้งาน
- 4. การหยิบหรือจับโทรศัพท์มือถือนั้น ถือว่าอยู่ในข่ายข้อห้ามของกฎหมายนี้ด้วย ตามข้อกำหนดในวรรคสุดท้าย การที่ผู้ขับขี่ถือหรือจับโทรศัพท์ในขณะขับรถแม้จะไม่ได้ใช้งาน ก็ถือว่าเป็นความผิดเช่นกัน กลับกันหากเป็นการใช้งานที่ไม่ได้มีการถือ หรือจับต้องตัวโทรศัพท์ ก็ไม่ถือว่าเป็นความผิด ตามที่ได้ยกเว้นไว้ในกฎหมาย เช่น การใช้ฐานตั้ง หรือสแตนดี้ในการหยิบจับมือถือ ในขณะขับรถ (โดยที่ผู้ใช้ไม่สัมผัส ใดๆ ในมือถือขณะขับรถ) รวมถึงการเปิดลำโพง หรือสปีคเกอร์ โฟน เพื่อการสนทนา หรือฟังเพลงจากโทรศัพท์มือถือ โดยไม่หยิบหรือจับตัวโทรศัพท์มือถือ ก็ไม่ถือว่าครบองค์ประกอบในการทำผิดตามข้อหานี้
โดยสรุปแล้วก็คือผู้ขับขี่รถยนต์ จะต้องไม่ยุ่ง ไม่จับ หรือสัมผัสตัวโทรศัพท์มือถือในขณะขับขี่รถนั้นเอง ไม่ว่าจะในเวลาไหน ก็ตาม ไม่ว่าจะรถติด จอดติดไฟแดง ก็ห้ามทั้งหมด แต่ก็ยังสามารถที่จะใช้งานได้ ถ้าผู้ใช้ไม่หยิบจับเช่นเปิดสปีคเกอร์โฟน เพื่อรับสายโทรเข้า-โทรออก (เวลาสั่งงานคงต้องใช้วอยซ์คอนโทรลเอา) หรือใช้แท่นวาง เช่น สแตนดี้ ในการหยิบจับโทรศัพท์มือถือแทนตัวผู้ใช้งาน ในการเปิดแผนที่นำทาง เป็นต้น แต่ต้องวางไว้เฉยๆ จะตั้งค่าอะไรต้องตั้งให้เสร็จก่อนขับรถ ซึ่งถ้าใครที่มีแนวคิดแบบเลี่ยงบาลี หน่อย ก็อาจจะมองว่า เราสามารถใช้งานคีย์บอร์ด บลูทูชในการพิมพ์แชท ข้อความได้สิ หรือใช้เป็นแท็ปเล็ตก็ไม่ผิด(ต้องเป็นแบบที่โทรศัพท์ไม่ได้ด้วย) ซึ่งถ้าอ่านตามข้อกฎหมายที่เขียนมาก็ไม่ผิดนักเพราะตัวคีย์บอร์ดไร้สาย และแท็ปเล็ต ไม่ใช่โทรศัพท์เคลื่อนที่ ไม่อยู่ในข่ายของกฎหมาย แต่ถ้ามองถึงเจตนาของกฎหมายข้อนี้ ที่ไม่ต้องการให้มีอะไรมากวนสมาธิในการขับขี่รถ ก็ไม่ควรที่จะใช้อุปกรณ์เหล่านี้เช่นกัน
ผลเสียของการใช้โทรศัพท์มือถือขณะขับรถ
อย่างที่ได้บอกไปแล้วตอนต้น การใช้งานโทรศัพท์ ไม่ว่าจะเป็นการสนทนา การพิมพ์ข้อความแชท การเล่นเกมส์ หรือแม้แต่การดูแอพทั่วๆ ไป ก็เป็นเรื่องที่อันตรายในการขับรถ เพราะจะทำให้ผู้ใช่งานขาดสมาธิในการขับรถไปชั่วขณะหนึ่ง ซึ่งส่งผลกับการขับรถในขณะนั้นอย่างแน่นอน เช่น ระหว่างที่ติดไฟแดงอยู่ ก็คุยโทรศัพท์จนเพลินจนลืมไฟเขียว ทำให้รถด้านหลังต้องบีบแตรไล่เพราะกีดขวางการจราจร หรือการแชทในขณะรถติดอาจทำให้เราลืมไม่ได้ควบคุมรถ จนไหลไปชนรถคันหน้า ทำให้เกิดอุบัติเหตุเสียงทั้งเงินเสียทั้งเวลา การห้ามใช้งานโทรศัพท์ ขณะขับขี่รถ จึงเป็นอีกมาตรการหนึ่งที่ช่วยลดอุบัติเหตุ และช่วยให้ผู้ขับขี่มีสมาธิกับการขับขี่รถได้ อย่างเต็มความสามารถ